Fjordencentrum Westerwolde

In 2020 overkwam Fjordencentrum Westerwolde een drama dat geen paardenmens ooit zou willen meemaken. Een gezond veulen werd geboren maar stierf al na een paar dagen.  Diagnose achteraf:  het was mogelijk een rhesusveulen geweest.

Deel 1: Wat het in 2020 een Rhesusveulen?
Nu deel 2: Wat is een rhesusmerrie?

Op deze website volgen we allemaal al een tijdje de serie Een Magische Droom van Inge. Het is haar droom om zelf Schwarzwälders Fuchs te fokken en met haar prachtige tweejarige Ireen Millana is zij op de goede weg. Ze pakt het grondig aan en zoekt alles goed uit.  Welke hengst zal geschikt zijn voor haar merrie?

In deze blog een extra informatie als aanvulling op het artikel:  Veulennamen en regels per stamboek 2021.

Thigmofilie is een woord dat Midas Dekker verzon naar aanleiding van zijn boek 'De thigmofiel' uit 2015.  Een Thigmofiel is een mens of een dier dat van kleine ruimtes houdt. 'Het verlangen naar geborgenheid' is dan ook de subtitel van zijn boek.

Is een paard ook een thigmofiel?

Stel, je ligt bij te komen na DE daad met jouw vriendin. (We gaan even voor het gemak van een man-vrouw-samenstelling uit om het verhaal soepel te laten verlopen. Uiteraard zijn de rollen op iedere denkbare wijze in te vullen qua geslachten gelegenheid.)

“Wat ben je toch een hengst,” zegt ze ineens. En jij grijnst nu van oor tot oor: nu voel je je pas een échte MAN. Maar is dit nu eigenlijk wel zo'n groot compliment?

Een ex-burgemeester uit New York liet de allereerste dag van zijn ambtsperiode alle metrostations in New York schoonmaken.
Wat heeft dit nu met paardendekens te maken, zal de lezer onmiddellijk denken. Heel veel. Namelijk het psychologische effect. Het is bewezen dat men zuiniger is op spullen die net nieuw of schoon zijn.

De metrogangen van New York zagen er na de grootscheepse schoonmaak-actie weer fris en schoon uit. Geen doorgewinterde graffiti-liefhebber die daar als eerste zijn “kunstwerken” op durfde te spuiten. Zo is het ook met paardendekens. Een nieuwe, schone en gerepareerde deken wordt met respect behandeld, een vieze, kapotte deken heeft weinig kans op een lange levensduur. Dit artikel gaat over dekens en het onderhoud hiervan.

Steeds meer paarden met een jasje aan
Vroeger was alles beter. In de paardenwereld gaat dat niet altijd op. Stonden er vroeger slechts enkele dure sportpaarden of dekhengsten onder dekens, tegenwoordig heeft bijna ieder paard of pony wel één of meerdere dekens. Of dit nu “beter” is of niet, het is wel een feit. Dekens worden gebruikt om het paard kort in zijn haren te laten blijven gedurende de winter of om even snel uit te zweten zonder gevaar op verkoudheid.

Ook zijn er nog tal van andere dekens met verschillende functies. Onderdekens voor de echte koukleumen, vliegendekens om die vervelende dikke horzels geen kans te geven het paard lek te prikken, “inpak-dekens” om de eczeempatiënten een hoop leed te besparen en zomerdekens voor de dekensliefhebbers die hun paard niet in hun blootje in de wei wil zetten.

Wat in deze tijd absoluut zonder twijfel wèl beter is ten opzichte van vroeger is het aanbod en de kwaliteit. Dikke, zware canvas dekens van vroeger, die zonder hulp van een sterke stalknecht, nauwelijks op een paard te tillen waren, hebben het veld moeten ruimen voor dekens van veel lichtere stoffen. Paardendekens zijn tegenwoordig gemaakt van zo´n beetje iedere denkbare stof die van de fabrieksbanden rolt.

Canvas versus High Tech-stoffen.
Tegenwoordig worden dekens van allerlei soorten stoffen gemaakt wat mede ook de prijs bepaalt. Van fleece tot waterdichte en ademende stoffen, alles wat de klant maar wenst. Zelfs dure goretex en hightech materialen uit de luchtvaartwereld worden gebruikt om paardendekens te verbeteren en perfectioneren. Dat laatste is ook wel nodig.

De gemiddelde paardendeken heeft geen lange levensduur. Er zijn maar weinig paarden die zuinig zijn op hun kleren. De meeste paarden gaan net zo lief een potje staan schuren met hun nieuwe deken op of heerlijk rollen in de modder of eigen uitwerpselen. Wil de paardenhouder zijn paard aantoonbaar houden voor de spontane bewonderaar die langs komt, dan rest er niets anders dan de deken toch regelmatig onder handen te nemen.

Het is dus wel aan te bevelen voor stoffen kiezen die wasbaar zijn. In nieuwe dekens horen gebruiksaanwijzingen ten aanzien van onderhoud en wasvoorschriften te zitten.
Voor de Paardendekenswasserijen is het wel zo gemakkelijk als deze wasvoorschriften in de dekens leesbaar blijven.

Tip: Het etiket met symbolen eruit knippen en bewaren is ook aan te bevelen.

New Sealand dekens: tijdloos en (bijna) onverslijtbaar
De meeste paardendekens zijn tegenwoordig wel te stomen of wassen, alleen de echte oude New Sealand dekens niet. New Sealand dekens zijn nog steeds favoriet onder een grote groep paardenmensen vanwege de absolute waterdichtheid en de lange levensduur. Een knap paard dat deze oersterke dekens kapot krijgt.

Nadeel van de New Sealand dekens is dat ze moeilijk verkrijgbaar en duur zijn. Ze zijn bovendien erg zwaar en stug in het gebruik. Deze buitendekens zijn gemaakt van dikke canvas en kunnen onderhouden worden door ze met groene zeep en veel water met een zachte borstel af te nemen. De wollen voering kan uitgeborsteld worden.
Indien de dekens door slijtage na jaren (!) niet meer waterdicht zijn, kan men als laatste redmiddel de deken behandelen met een spuitbus waxspray. Deze spuitbussen zijn in iedere paarden- en schoenenwinkel verkrijgbaar.

Tip: Zowel waxsprays als chemische “waterdichte” sprays zijn erg gevaarlijk in het gebruik. Om een benauwd ritje naar de Eerste Hulp te voorkomen, dient dit middel uitsluitend in de buitenlucht te worden gebruikt, met een mondkapje voor, en uit de wind.

Fleece- en wollendekens en verstopte wasmachines
Zweetdekens worden tegenwoordig van fleece gemaakt. De 100% wollen dekens zijn merendeels vervangen door de fleecedekens omdat ze een stuk goedkoper zijn en gemakkelijker in het gebruik. Een fleecedeken is zo op te vouwen en bij wijze van spreken in een jaszak mee te nemen. Een 100% wollen deken is wat zwaarder en kan niet altijd gewassen worden. Althans zeker niet in een huishoudelijke wasmachine.

Fleecedekens wel, maar let op: het enorme pak haren dat er van afkomt, kan nog wel eens de nodige problemen geven voor de huishoudelijke wasmachines. Denk je net geld te hebben bespaard door de deken niet door een professionele Paardendekenswasserij te laten wassen, moet er een monteur langskomen die zich afvraagt waar toch al die paardenharen vandaan komen. We weten allemaal dat een monteur laten komen geen feest is.

Tip: Vooraf de paardenharen eraf borstelen, scheelt al een hoop ellende. Met suede-handborstels, verkrijgbaar in de gewone huishoudelijke winkels, is dit prima te doen.

De winterkleding kan weer uit de kast
Zodra de herfst aanbreekt krijgen de meeste paarden en pony's weer een jasje aan. De meeste sportpaarden worden eerst geschoren om de haren echt kort te houden. Niet iedereen scheert zijn paarden. Zodra het weer wat kouder begint te worden in het najaar, kan met een goede staldeken al worden voorkomen dat het paard in een dik pak winterharen “schiet”.

Het is wel zo prettig als de dekens schoon en gerepareerd zijn. Om te voorkomen dat de dekens nog gerepareerd of gereinigd moeten worden vlak voor het (onvoorspelbare) moment dat het ineens erg koud wordt, is het verstandig van te voren de dekens even een grondige inspectie te geven. Ontbrekende bilriemen, kapotte voeringen of verbogen kruissingelhaken kunnen nu nog hersteld worden. Is de deken eenmaal in gebruik dan is het heel vervelend om dag in dag uit hiermee te moeten werken.

Tip: Klittebandsluitingen kunnen worden schoongemaakt door ze uit te kammen met een ijzeren borsteltje (of staalborstel). Als alle rommel eruit is doet de sluiting het weer uitstekend.

Dekens regelmatig afwisselen is natuurlijk ook een goed idee. Niet iedereen kan zich echter een stapel dekens veroorloven en probeert het dan ook één seizoen met één deken te doen.

Wie bewaart die heeft wat
Waar bewaren we onze dekens? Degene die zijn dekens langere tijd opbergt kan dit het beste doen in een plastic kist die af te sluiten is. Dit om te voorkomen dat de muizen er een lekker nestje in maken of de deken als lunch zien. Muizen eten alles. Zelfs paardendekens…..

Dekens moeten zeker niet op de grond worden gelegd. Ze gaan dan schimmelen en die schimmel is er zelfs niet meer uit te wassen. Als “het weer” er een keer in zit, zoals grootmoeders over schimmel in stof sprak, “dan blijft die stank”. En zoals altijd heeft grootmoeders gelijk.

De plastic-zakken bewaren, waarin de deken ooit is aangeschaft, is een aanrader. De deken in die plasticzak ophangen in de zadelkamer is een goed systeem tegen de muizen. Dekenkisten zoals men die vroeger kende is ook een goede optie. Een paar mottenballen erin en de dekens blijven gegarandeerd mot- en muisvrij voor een lange tijd.

Tip: Van paardendekens die echt op zijn, kun je alle onderdelen eraf halen. Zo´n stapeltje extra sluitingen komt altijd van pas als nieuwe dekens kapot gaan. Zelfs een klein stukje stof kan een redding zijn van een andere deken met een schuur. Onderdelen zijn vaak ook los te koop maar erg duur.


Investeren is te leren
Een goede paardendeken kost veel geld maar betaalt zichzelf terug. Kwaliteit is aan te bevelen en indien de deken ook nog eens goed wordt onderhouden, dan kan de deken járen meegaan.

Er zijn ook dekens die kwalitatief goed lijken maar in de praktijk erg tegenvallen. Synthetische stoffen aan de binnenzijde zorgen eerder voor schuurplekken ten opzichte van katoenen voeringen en wollen voeringen. Buitendekens die een geheel losse voering hebben (de stoffen zijn niet aan elkaar genaaid) zijn nauwelijks te wassen. Wanneer deze dekens gewassen worden gaat de polystervoering krimpen of op elkaar proppen, zoals een goedkope slaapzak of dekbed. Is de voering eenmaal een eigen leven gaan leiden, dan is de deken nog amper in vorm terug te krijgen.

Tip: Het enige dat dan nog rest is de voering eruit te slopen en de deken als regendeken gebruiken.

Goede paardendekens zijn dekens die langdurig voor het paard en de eigenaar prettig in het gebruik zijn. Je herkent die situatie onmiddellijk: een paard dat niet uit benauwdheid staat te zweten of ernstige schuurplekken vertoont en een eigenaar die niet vloekend door de stallen loopt en dekens in een hoekje op de grond gooit.

Een paardendeken zou moeten zijn zoals een merkzadel: goed onderhouden, geliefd bij paard en eigenaar en vooral: tròts op zijn (oudere) leeftijd.

Sinds een paar jaar hebben wij parelhoenders op het erf lopen. Parelhoenders zijn van die prehistorische vogels die lijken op een kip maar vallen onder de hoender-achtigen.

Chique vogels
Je ziet ze wel eens op schilderijen; prachtige koningsblauwe veren en Haute couture elegantie ten top. Helaas hebben wij niet zulke mooie blauwe exemplaren, want die van ons zijn grijs/zwart/wit met blauwe hoofden en rode lellen. Ze zijn bovendien nogal áánwezig.... en dát is een understatement.

Te koop
Regelmatig staan ze te koop op marktplaats omdat kinderboerderijen, aan de rand van woonwijken, denken: “Leuk! een soort kippen...” maar vervolgens de hele vinex-woonwijk overstuur maken omdat zij de brave burger-rust wreed verstoren.
Gelukkig wonen wij landelijk en checken wij soms of de buren nog kunnen slapen. De parelhoenders veroorzaken nog geen buurtproblemen en kunnen het overigens uitstekend met de fjorden vinden.

Waar de fjorden zijn, zijn de parelhoenders. Ze lopen door de voerbak heen, onder de fjorden door, over de fjorden heen en spelen zelfs glijbaantje; vanaf de ruggen over de billen van de fjorden naar beneden glijden.... Joepieeee... roepen ze en dat is hoorbaar, geloof me.

Aanrader of afrader?
Is dit een pleidooi voor het houden van parelhoenders? Een beetje. Als je de ruimte hebt en een geluidswal om je erf, dan zijn die leuke vogels zeker de moeite waard. Of ze nu echt meerwaarde voor de paarden hebben, daar ben ik nog niet helemaal uit, want het is nu ook weer niet zo dat ze bijvoorbeeld als vogels op de ruggen zitten om de fjorden van hun wintervacht af te helpen en zelf er met uitstekend nest-materiaal van door gaan.

Paarden & parelhoenders
De parelhoenders zijn er dus nog steeds en even luidruchtig als voorheen. Gelukkig maar, want “Stoofpotje Parelhoender” schijnt niet eens zo lekker te zijn.....

Het dekseizoen is in volle gang. Merrie's staan bij een hengstenhouderij om gedekt te worden of worden aan huis geïnsemineerd door een inseminator. Met als doel: over elf maanden een prachtig veulen!

Voor mensen die niet veel over paarden weten is dit altijd een vreemd onderwerp. Het hele gebeuren over 'gedekt worden' of 'insemineren' begrijpen ze niet veel van en er komen altijd wel lastige vragen of erg  'leuke' opmerkingen.

Een jaar geleden schreef ik (Marga) dan ook een column voor het platform Hoe Vrouwen Denken over hengsten en de misverstanden hierover. Het was een grappige informatieve column met als insteek: "Je zal maar HENGST worden genoemd...."

Nog nooit eerder kreeg ik zo veel reacties.  Lachende smiley's maar ook enkelen die het klinkklare onzin vonden. Onzin of niet, de informatie klopt als een huis (of paardenstal) en de rest is grappig bedoeld.

Voor diegene die zich beledigd voelden, sorry Hengsten... of Heren..... smiley.

Mevrouw bemoeial
Een fjordenmerrie komt aanlopen en begroet de mannen. Ze bemoeit zich met het gesprek en is het helemaal met ons eens. Verandering van spijs doet eten. Een weiland vol kruiden, onkruid en gras vindt ze helemaal prima.

De mannen wijzen ons op het plantje dat werd gefotografeerd. We staan er bijna bovenop. Een zeldzaam plantje dat niet zo vaak meer voorkomt. In ons weiland!
“Welk plantje?” vraagt de fjordenmerrie en voor ik haar naar achteren kan duwen, buigt ze naar beneden en ziet het plantje. Hap, kauw, kauw, slik, weg….

Gelukkig staat het plantje in ieder geval op de foto en staan er verderop nog meer exemplaren in het weiland.

Ik groet de Natuurmonumenten-mannen en loop richting huis. Voor het eerst van mijn leven ben ik trots op ons rommel-land en moet ik stiekem wel een beetje lachen om de merrie. Ik hoop maar dat het zeldzame plantje niet lekker was, dan blijven de anderen tenminste staan.

Biodiversiteit is leven!

"Paps, nu je toch naar de bouwmarkt gaat.... Kun je voor ons een Hektor maken?"

"Een wát?"

"Een Hektor. Een houten paard. Zoals op PaardenColumns staat. We willen er ook zo graag één voor in de tuin."

"Maar schatje, waarom wil je in godsnaam een houten paard ???"

verbazing

"Nou, om op te spelen enzo, bovendien is het ook handig voor mama, om haar dekens van de paarden overheen te gooien enzo.... Mama vind het trouwens goed."

"Oh, zegt mamma dat?"
 
"Ja en ze zei ook dat het wel een heel goed idee is, als jij weer eens een grote klus hebt, en veel in de schuur bent enzo..."

stilte, denk, denk

"We vervelen ons dood....  omdat er toevallig een Chinees een vleermuis opat in China, zitten wij ons al wéken rot te vervelen en we kunnen niet eens naar de manege,...  toe nou paps...."

stilte, andere tactiek:

"Bovendien, Lisa heeft er óók één. Haar vader heeft die gemaakt.  Die is móói, joh!"

"Oh..., is dat zo?"

stilte, denk, twijfel, yess...

"Nou stap maar in de auto en ga maar even mee naar de bouwmarkt.
We zullen mams eens even laten zien, hoe snèl wij een Hektor kunnen maken en we zullen die vader van Lisa even laten zien hoe het écht moet....."

"Paps... ?"

"Ja, schatje"

"Weet je wel dat je de liefste vader van de héle wereld bent?"

"Tuurlijk schatje. En de handigste!"


En zo werd er een Hektor geboren, ergens in een schuurtje in Nederland, tijdens de sociale isolatie vanwege de Corona pandemie,
en de periode in ons leven waarin de mens creatiever was dan ooit....

Alle informatie over Hektor én een link naar uitgebreide bouwbeschrijvingen van de Baumarkt in Duitsland:

In een van onze vorige blogs hadden we het over de verschillende takken van de paardensport. In de paardenwereld bestaan er namelijk ontzettend veel verschillende disciplines om met paarden bezig te zijn. Zie onze lijst:  alle soorten paardensport!
Twee oplettende lezeressen wezen ons op takken van de paardensport die niet in het rijtje stonden ! We waren verbaasd, verrast en zeer geïnteresseerd om hier meer over te weten te komen.

Wel nu, de sport: STOKPAARDRIJDEN hebben we helemaal uitgewerkt, inclusief een pagina over tips hoe je zelf een stokpaard kan maken.

De andere ontbrekende tak van de paardensport komt later aan bod.

Maar nu eerst, lees, lach, bewonder en geniet:

Nog even en het is weer zo ver: overal worden weer veulens geboren, of zijn misschien al geboren.  We zijn beperkt door het Corona virus en blijven allemaal zo veel mogelijk binnen of op ons erf. Maar de veulens hoeven niet binnen te blijven! Kom maar uit die dikke merriebuik en hinnik je moeder en het leven tegemoet!  (en de trotse eigenaar die net een traantje weg pinkt van emoties...)

Gelukkig kunnen we digitaal een hoop mee genieten met al die mooie momenten van paardenfokkers.

En nog een gelukje: jullie hoeven niet in de stamboekregels te duiken, want wij hebben het wederom dit jaar eens even allemaal op een rijtje gezet! 
Ga je fjordenveulentje alsjeblieft heen Quintenesse noemen of Qwisbus of Quintus, want het Fjordenpaarden stamboek slaat deze letter altijd over.
En, hele zinnen zijn leuk, maar het KWPN heeft het aantal letters beperkt tot 20 letterposities. Dus:  "Coronafreeworldtraveller" kan niet.
"Paardencolumnsfan" kan wel ;>))

Inge Spee heeft voor ons dit jaar het artikel ge-updated en aangevuld. Zij zit met spanning te wachten op haar veulentje dat geboren zal worden op de Schwarzwälder Fuchs Stoeterij die mooie foto's ter beschikking voor ons stelt.

Lees Inge haar verhaal in de serie: een magische droom.