Wat is een rhesusmerrie?

8/3/2021

Fjordencentrum Westerwolde

In 2020 overkwam Fjordencentrum Westerwolde een drama dat geen paardenmens ooit zou willen meemaken. Een gezond veulen werd geboren maar stierf al na een paar dagen. Diagnose achteraf: het was mogelijk een rhesusveulen geweest.

Deel 1: Wat het in 2020 een Rhesusveulen?
Nu deel 2: Wat is een rhesusmerrie?

Deel 2. Wat is een rhesusmerrie?

Ons veulen van 2020 heeft het niet gered. We bleven achter met een veulen-loze merrie, grote vraagtekens en veel verdriet. De merrie hebben we zo goed mogelijk verzorgd en dit ging voorspoedig. Het verdriet zal slijten met de jaren, maar de vraagtekens bleven. Hadden we daadwerkelijk te maken gehad met een rhesusveulen? En betekende dit nu dat onze merrie een rhesusmerrie is?

Een lastig medisch verhaal
Er is weinig te vinden over het hele rhesusverhaal op Internet. Een paar documenten zijn te downloaden (zie op de serie-pagina) maar dit zijn casussen bedoeld voor veeartsen en studenten. Voor de ‘gewone’ paardenmens zijn deze documenten lastig om te begrijpen omdat je simpelweg de medische achtergrond of kennis mist.

Voorts zijn er enkele artikelen die in begrijpbare taal zijn geschreven en waar je basis informatie uit kunt halen.
Als je dit hele verhaal in de praktijk echter meemaakt, blijf je met veel vragen zitten waar nauwelijks antwoorden op te vinden zijn.

Het Fjordenpaarden Stamboek hielp ons aan een document en de dierenarts pleegde nog enkele telefoontjes met de faculteit in Utrecht. Echter, op sommige vragen wist niemand een antwoord.

Was het echt wel een rhesusveulen?
Het ziektebeeld klopte grotendeels met het rhesusverhaal. We twijfelden aan een paar dingen zoals aan het feit dat het dus vrij lang had geduurd (5 dagen) en aan het feit dat het veulen helemaal niet ziek, zwak of misselijk leek. Ook was dit al het derde veulen van onze merrie en waren de eerste twee veulens gezond en wel opgegroeid. Volgens de meeste artikelen zouden we met het tweede veulen al problemen moeten hebben gehad.
Daarnaast was er dus echt helemaal niets mis met de merrie. Het is voor de mens moeilijk te begrijpen als een kerngezonde merrie ineens veulens baart die de eerste week niet halen…

Bloedgroepen en onderzoek
Maar de merrie kan er niets aan doen. Het heeft allemaal te maken met bloedgroepen bij paarden en de merrie heeft een bepaald type bloedgroep dat dus problemen geeft met de combinatie van de hengst. Kun je dit dan niet laten uitzoeken? Was een van onze eerste vragen. En: hoe is het dan met een andere combinatie merrie-hengst? En kan een rhesusmerrie een rhesusloos-veulen baren? Er zijn nauwelijks antwoorden te vinden op deze vragen. Bloedonderzoeken zijn duur, duren lang en deze worden bovendien niet uitgevoerd.

Onze grootste vraag was: hoe groot is de kans dat dit weer gebeurt met een andere hengst? 50% of maar 10% of krijgt een rhesusmerrie sowieso iedere keer een rhesusveulen?

Komt het vaker voor?
Rondvragen bij medefokkers leverden ons weinig antwoorden op deze specifieke vraag. Meerdere mensen hadden het wel eens meegemaakt: een op het oog gezond veulen dat een paar dagen later dood was. Maar of dit nu een rhesusveulen betrof, was de vraag, of überhaupt nooit een vraag geweest.

Ook in de kuddes was er wel een veulen geweest die dood was gegaan. Maar sectie wordt nooit verricht op veulens en als je een veulen een paar dagen later als kadaver vindt, dan kun je de specifieke kenmerken van een rhesus-probleem toch al niet meer zien.

Een super fokmerrie of een waardeloze merrie?
Daarnaast speelt voor fokkers ook vaak een andere factor een rol. De meeste fokkers willen liever niet aan de buitenwereld laten weten dat een merrie een rhesusmerrie is. Ondanks dat het niets zegt over de verdere kwaliteiten van het veulen, en dit misschien wel een topper wordt, is het toch geen positieve reclame. Het woord ‘rhesus’ wordt al snel geassocieerd met zwak. Dit is absoluut niet het geval want je zou zelfs kunnen denken dat de veulens die het prima redden met biest van een andere merrie, of kunstbiest en veulenmelk, juist supersterk zijn.

Lief, lief en nog eens lief
Daarnaast is het ook nog eens zo dat je de eerste dagen intensief met het veulen bezig bent. Hierdoor wordt het veulen kuikenmak en ben je als mens natuurlijk zijn of haar allergrootste vriend. En vergeet vooral de merrie niet: de intensieve verzorging van de eerste dagen na de geboorte van het veulen, scheppen vaak een innige band van wederzijds vertrouwen.

Wij wisten niet dat onze merrie zo lief en gemakkelijk het hele proces onderging. Ze werkte mee als een droom-voorbeeld waar menig fokker razend trost op zou zijn.

Merrie opnieuw drachtig
Ja, we hebben een groot risico genomen maar wel bewust om haar weer te laten dekken, Wel door een andere hengst uiteraard. Maar haar veulens zijn mooi, krachtig en zeer fjorden-typisch. De merrie heeft zelf een uitstekende afstamming van twee fjordenhengsten (v, mv) die ontzettend geliefd zijn binnen het stamboek en voor degelijke kwaliteit zorgen.
We hebben bovendien tijd genoeg om dit verhaal nog eens grondig uit te zoeken en ons voor te bereiden. We weten nu wat ons te wachten kan komen te staan en we zijn voorbereid.

2021, een jaar later: We hebben een jaar lang de tijd gehad en de merrie staat onder 24-uurs camera-bewaking in de bak.
Het is nu afwachten, in grotere spanning dan ooit…