Rhesusveulen: de eerste levensdagen

11/11/2021

In 2021 verwachtte wij een veulen van onze merrie. Dit zou haar vierde veulen worden. Haar derde veulen was in 2020 na zes dagen overleden. De vermoedelijke diagnose was: een rhesusveulen. We hebben haar toch weer laten dekken, door een andere hengst en hoopte dat deze combinatie ons meer geluk zou brengen. Maar we wisten vooraf dat er een risico zou zijn om wederom een rhesusveulen te krijgen.

Gelukkig waren we nu beter voorbereid en hadden we vrij genomen om er 24/7 bij te zijn.

Een bevalling volgens het boekje
Onze merrie beviel vroeg in de avond op een zondag. De bevalling verliep vlot en het veulen stond al gauw op haar benen. Ze zag er goed uit. We haalden opgelucht adem toen we na een paar uur gingen slapen. Gelukkig! Een normaal, levendig veulen, prima urine en ontlasting en geen gele slijmvliezen. De volgende ochtend bleven we in de buurt en checkte haar vaker dan normaal. Al gauw constateerde we haar derde lading ontlasting en deze zag er alarmeren uit. De ontlasting was geel, rood en van rare drap. We schrokken ons kapot en binnen een paar seconden beseften we dat het wederom een rhesusveulen bleek te zijn. Gelukkig konden we à la minuut in actie komen.

Merrie en veulen van elkaar scheiden
De stallen stonden klaar en we hebben de merrie met het veulen in een stal gezet. Deze dubbele stal is te scheiden met schot van dikke planken tot halshoogte van een fjordenpaard. Ik hield de merrie vast en mijn man zetten vliegensvlug het tussenschot erin terwijl het veulen in de andere hoek stond. De merrie was razend en afleiden met biks lukte amper. Nadat we haar loslieten en snel de stal uitgingen probeerde ze uiteraard de balken te rammen. Eroverheen komen had nog nooit een paard geprobeerd en gelukkig was dit voor haar ook geen optie. We gaven haar een klein beetje sedatie om vooral de eerste uren door te komen.

Het veulen vond alles wel best. Ze ging al gauw liggen in een flink pak stro en leek erg moe.

Kunstbiest en veulenmelk
Hierna volgde drie dagen van om de twee uur het veulen voeden en de merrie melken. De PAVO S.O.S. veulenkit bood alles dat we nodig hadden. Een fles, een maatbeker en de biest en de melk. We rekenden uit hoeveel we per keer nodig hadden en maakte schema’s qua tijd en hoeveelheden.
Het is even uitzoeken hoe je dit gaat doen. Je kan voor meerdere dagen de melk en biest vast maken en het au-bain-marie iedere keer opwarmen. (niet met de magnetron!) Wij kozen om de poeder te verdelen en iedere keer ter plekke klaar te maken in de juiste verhouding koud water en warm water. Vooral met de biest moet je zorgvuldig omgaan want bij te lage of te hoge temperaturen gaan werkstoffen verloren.

De merrie melken
Gelukkig liet onze merrie het melken gemakkelijk toe. Het beste werkte het om het gelijktijdig te doen met het voeden van het veulen. Het geslurp van het veulen uit de fles, stimuleerde de merrie haar melk te laten lopen. Voor de rest was het vooral even zoeken naar de juiste handbewegingen om haar geen pijn te doen, om het zelf vol te houden en om de melk er goed uit te krijgen.
Qua veiligheid vonden we het op stal wel prettig. We konden de merrie vastzetten, de deur openhouden voor extra ruimte en haar benen zouden tegen de muur slaan mocht ze dat van plan zijn. Maar ze werkte keurig mee en na een paar keer ging het allemaal steeds gemakkelijker.

Zorg voor de merrie
Daarnaast zorgde we iedere keer voor een schone stal, genoeg water en vooral genoeg hooi dat ze kon eten terwijl ze het veulen zag. Het viel ons wel op dat ze al die tijd niet durfde te gaan liggen en zo het veulen uit het oog raken. Arme moeder….

Extra zorg lag vooral in de huidbeschadigingen verzorgen. Ze bezeerde zichzelf door steeds tegen de deur en het tussenschot te schuren en bonken. Een héél klein beetje tranquillizer hielp het felle gedrag te temperen.

Zorg voor het veulen
Het veulen moest vooral leren drinken aan de fles. In het begin was het even lastig maar voor een goed doel namen we haar in de houdgreep en wurmde we de fles aan de zijkant van haar mond naar midden. Al gauw begreep ze dat er iets lekkers uitkwam. Op de PAVO kit stond vooral dat je niet de fout moet maken de fles te hoog te houden. Een goede aanwijzing want je denkt natuurlijk al gauw dat de uiers van de merrie tenslotte ook hoog hangen. Echter buigt een veulen met het hoofd en is het meer een zijwaartse hoogte.

Gelukkig had ze het snel door. En na een paar keer hoefde we helemaal niets te doen behalve de fles voor haar neus te houden. Klok, klok, klok, de fles was in een razend tempo leeg.

Schema’s en de wekker
De eerste dag viel niet mee. Anderzijds hadden we snel het ritme te pakken en viel het eigenlijk reuze mee. De nachtelijke onderbrekingen; ach, ook dat went en je weet dat het maar voor een paar dagen is. Bovendien maakte het veulen alles goed. Ze was levendig en haar ontlasting zag er een stuk gezonder uit. We hielden bovendien haar ogen en mondje goed in de gaten. Nooit geweten dat helder oogwit en roze tandvlees van een veulen, een mens zo gelukkig kan maken...