The Book Women: dagenlang te paard om het land uit de crisis te redden

Tekst: Sanna van den Akker
Paard en Content

Dat slechte tijden ook mooie dingen op kunnen leveren, blijkt wel uit het verhaal uit Amerika van de ‘Book Women’: vrouwen die te paard bibliotheekboeken bezorgden bij mensen in geïsoleerde berggebieden in Kentucky.

The Pack Horse Library, zoals het initiatief officieel genoemd werd, was onderdeel van de Works Progress Administration (WPA) en is opgericht in 1935. De WPA was in het leven geroepen door president Roosevelt om de economische crisis van de jaren dertig mee te bezweren. Deze overheidsinstelling had als doel om mensen aan het werk te krijgen en het land weer op te bouwen. Zo bouwden ze scholen, zorgcentra en buurthuizen en legden ze wegen en parken aan.

Het project van de Book Women zorgde niet alleen voor werk, maar zorgde ook dat de on- en laaggeletterdheid werd aangepakt. In de berggebieden was er nauwelijks genoeg geld om van te eten, hoe konden ze dan geld overhouden om (zoals Eleanor Roosevelt zo mooi verwoordde) “to feed their minds”.

Opvallend was dat het bijna allemaal vrouwen waren die aan dit project deelnamen. De meeste mannen werden immers al ingezet in de bouw en er moest een nieuwe bron aan arbeidskrachten worden aangeboord. De vrouwen gebruikten voor het werk hun eigen paard. De WPA betaalde wel een salaris, maar veder geen onderhoudskosten voor de paarden. Ook de boeken en ander leesmateriaal (zoals kranten en tijdschriften) werden niet bekostigd, maar kwamen uit de plaatselijke bibliotheken of werden door inzamelingsacties bij elkaar gesprokkeld. Kerstkaarten werden als boekenleggers gebruikt, zodat er geen ezelsoren in de boeken kwamen en het leesmateriaal daardoor zo lang mogelijk in omloop kon blijven. Artikelen werden uitgeknipt en in plakboeken geplakt, zodat ze langer goed bleven.

Een van de plakboeken is bewaard gebleven en is te zien in de FDR Presidential Library & Museum in Hyde Park, New York. Dat boek bevat recepten, iets wat erg populair was op dat moment.

Het waren vaak lange dagen te paard. De boekendames reden zo’n 150 tot 200 kilometer per week op hun paard of muildier. Geen kinderachtige afstanden! Vanuit de rivierbeddingen zochten ze naar wegen omhoog, de bergen in. De plekken waar ze naartoe reden waren onherbergzaam en vergde veel behendigheid en moed van zowel ruiter als paard. Soms moesten ze ook nog stukken te voet afleggen, omdat het voor de paarden niet meer veilig was om verder te gaan. Dit deden ze voor een salaris van slechts 28 dollar per maand.

Omdat nog niet iedereen in de afgelegen gebieden kon lezen, lazen de Book Women ook voor aan de mensen die dat wilden. Het ging dus niet alleen om een koeriersfunctie, maar ook om de mensen wijzer te maken en zo hun ontwikkeling te stimuleren. Het was voor veel bewoners uit de afgelegen gebieden hun enige contact met de buitenwereld. Vooral de tijdschriften waren geliefd, met onderwerpen over opvoeden, het huishouden, landbouw en koken. Zo konden ze meedoen met de ontwikkelingen in de samenleving.

Op het hoogtepunt van het project, eind 1938, waren er 274 boekbezorgers, verspreid over 29 provincies. In 1943 is de WPA, en daarmee ook het project van The Pack Horse Library, beëindigd. Op dat moment was er weer volop werk, helaas door een niet zo leuke oorzaak: de Tweede Wereldoorlog was in volle gang. Met het project was echter wel een traditie van het verspreiden van leesvoer ontstaan. Ook nu wordt nog steeds het nut van lezen en het laagdrempelig beschikbaar stellen van boeken onderschreven.