CAO Paardensport: werkgever aan het woord

Gastblog*: Sanne Hubner

Voor de column die ik schrijf wil ik graag zo veel mogelijk mensen aan het woord brengen om toelichting te geven over waarom de Paardensport wel of niet een baat zou hebben bij een CAO. Voor de beeldvorming van de lezers vraag ik u daarom om een korte introductie:
Uw naam; Haike Blaauw
Leeftijd: 60
Functie: Directeur
Bedrijf: FNRS, Federatie van Nederlandse Ruitersportcentra

Wel of niet een CAO Paardensport: WEL

Haike heeft twee dochters, is woonachtig in Wijk bij Duurstede. Heeft de hotelschool afgerond en is als reserveofficier van de Koninklijke Landmacht als 35 jaar als ruiter verbonden aan het Cavalerie Ere-Escorte.

Toelichting waarom wel?
Haike; Ik kom niet uit de hippische branche, ik heb vooral ervaring met de horeca en de bijbehorende CAO, maar deze heeft verschillende raakvlakken met de hippische branche. Veel mensen die in de horeca werken doen dat vanuit een passie, dat zie je in de hippische wereld ook. Maar het zijn ook beiden ook branches die het financieel lastig hebben. Als je kijkt naar de hippische branche en de horeca en dan de vergelijking maakt is ongeveer 50% van de hippische bedrijven heel hard aan het werken om weinig te verdienen, 25% verdient een behoorlijke boterham, en dan 25% die het heel goed doen. Maar die 50% heeft wel een probleem, financieel gezien.

Momenteel worstelt elk bedrijf met het aantrekken van personeel. Dat komt omdat de branche geen duidelijke visie heeft op personeelsgebied en er onvoldoende toekomstperspectief is voor jonge medewerkers met ambitie.
We moeten daar echt wat aan gaan doen om te voorkomen dat we straks helemaal geen mensen meer kunnen vinden.

Welke obstakels zijn er volgens u momenteel om een hippische cao tot stand te brengen?
Haike; De hippische branche is een beetje het verhaal van de kip en het ei. Het is dan ook de vraag wat kun je je veroorloven als branche?
Wanneer we een klassieke cao afsluiten dan is het de vraag hoeveel de prijzen zouden moeten stijgen om dit te kunnen betalen. Ook is het de vraag of paardrijden dan nog wel toegankelijk blijft voor het grote publiek.

FNRS is initiatiefnemer van het Platform Ondernemende Sportaanbieders (POS), ruim 6000 ondernemers in 18 verschillende sporten zijn hierbij aangesloten. Dit is ook een prima plek om met elkaar de voor- en nadelen van een cao te bespreken. Niet iedereen met een bestaande cao is daar ook tevreden mee en niet iedere branche in de sport is met elkaar te vergelijken.

De FNRS vertegenwoordigd vooral de werkgevers, maar niet de werknemers. Zou dat wel kunnen?
Haike; Nee dat kan helaas niet, wij zijn een vereniging van en voor ondernemers, je kunt geen twee doelgroepen dienen. Wel kunnen we met ondernemers meedenken hoe we dit vraagstuk het beste in goede banen kunnen leiden. Onder de medewerkers in de hippische sector zijn er nauwelijks of geen aanhangers van vakbonden. Het ligt om die reden ook niet voor de hand om vakbonden te betrekken bij de regulering van de hippische arbeidsmarkt. Bovendien weten we van andere sectoren dat het betrekken van vakbonden kostenverhogend werkt. Vakbonden proberen wel voet aan de grond te krijgen maar zijn daar niet heel succesvol in. In het algemeen zie je ook dat het aantal leden van vakbonden, op de gepensioneerden na, jaar na jaar verder terugloopt.

En hoe denkt u dat de bedrijven denken over een CAO?
Haike; Over het algemeen is de hippische sector huiverig voor een cao, om bovenstaande redenen.
Bij het POS zie je branches met een cao die daar ook niet altijd tevreden over zijn, sommigen willen er zelfs vanaf. Ook zijn er branches, zoals onze branche, die zich realiseren dat er wel iets moet gebeuren omdat we met andere takken van sport concurreren.

Een cao is voor de hippische branche wellicht een stap te ver, vooral vanwege de hoge kosten van pensioenen. Aan de andere kant is het niet meer van deze tijd om geen pensioen op te bouwen voor je medewerkers. Na de coronapandemie met alle bijhorende gevolgen voor ondernemers is het echter buitengewoon lastig om ook nog van ze te vragen om deze additionele kosten voor hun rekening te nemen. Ook de oorlog in de Oekraïne en de bijbehorende inflatie, energiecrisis en toegenomen voerprijzen gaat niet helpen om ondernemers over de streep te trekken op dit gebied.
Er is om al deze redenen over het algemeen maar weinig ruimte om grote investeringen te doen, personeel is helaas vaak het sluitstuk. Veel mensen werken uit liefde voor het paard in dit vak en daar wordt vaak op ingespeeld door ondernemers. Ik zou er echter toch voorstander van zijn om een soort basisafspraken te maken die van toepassing zijn op de gehele branche. Dat lijkt me in het belang van zowel werkgevers als werknemers.

Hoe denkt u dat er dan verbetering zou kunnen komen?
Haike; Er wordt een onderzoek gedaan door de FNRS, naar mensen die een hippische opleiding volgen. Momenteel wordt dit onderzoek uitgevoerd bij van Hal Larenstein en Aeres groep om te zien waar de mensen in opleiding voor gaan. Zodat er een idee is wat deze mensen gaan doen en wat ze van belang achten voor hun toekomst. De huidige generatie is volgens werkgevers vaak niet geschikt voor de hippische branche. Maar het is heel makkelijk om het af te schuiven op de toekomstige werknemers als je zelf niet openstaat voor verbetering. Het is dus ook vooral in de spiegel kijken, vooral ondernemers kunnen ontwikkelen in de professionaliteit en ook hoe er met jonge mensen omgegaan moet worden.
Als je mensen wilt behouden zal je daar moeite voor moeten doen. Zo zijn er ook veel mensen die de paarden business verlaten omdat ze het zich niet kunnen veroorloven om erin te blijven werken. En dat kan je deze mensen niet kwalijk nemen. Daar moeten we wat aan doen en de branche moet in de spiegel kijken.

Zou de FNRS niet de aangewezen organisatie zijn (misschien in samenwerking met de KNHS) om op te treden als unieke vakbond voor de paardensport in plaats van de FNV? Gezien de kennis binnen de FNRS? En het feit dat de paardensport eerder mensen volgt “die er verstand van hebben?”
Haike; Nee geen vakbond, maar een wel soort aanspreekpunt, of voorbeeld. Dat we de dingen uit de cao halen die we wel kunnen doen, en een groeimodel maken naar wat er nog meer kan in de toekomst. Een beetje zoals; In deze branche kun je minimaal dit verwachten, dat het een soort cao light wordt. En er zijn maar een paar functies in de hippische branche, het is wat dat betreft een vrij platte organisatie. Eigenlijk zou er een soort systeem moeten komen dat je bij aanmelding een soort groeimogelijkheid creëert. Maar ook dat er dus training wordt aangeboden, met terugkomdagen, schooldagen. Wij kunnen slechts de belangen behartigen van een partij en dat zijn onze leden. We kunnen wel met ondernemers afspraken maken over onderwerpen die voor beide partijen van belang zijn.

Er is een werkgroep van de FNRS bezig om dit onderwerp uit te werken en de ondernemers bewust te maken van hoe ze het zouden kunnen verbeteren. Maar een CAO is een brug te ver voor onze ondernemers.

Bent u van mening dat een specifieke CAO Paardensport de medewerkers in deze branche meer bescherming zal bieden? En dan specifiek bescherming tegen uitbuiting, ongeoorloofd ontslag, arbeidsongeschiktheid etc.?
Haike; Er is een standaard AOV, aanvullend een personeel regelement. Daar staat dan alles in beschreven, vergelijkbaar met een Cao, behalve een pensioen. Dat is een financieel grote hobbel.
Als je dat verplicht gaat stellen haken veel bedrijven af. Ook omdat mensen dat niet kunnen betalen. Maar wellicht is een persoonsgebonden budget een optie. Wat medewerkers zich niet altijd realiseren is dat ze zelf ook een aanzienlijke bijdrage moeten leveren, vaak gaat het om 25% van het salaris. Veel jonge mensen zijn nog helemaal niet bezig met hun pensioenopbouw en de vraag is of ze bereid zijn om deze financiële bijdrage te leveren.

“De FNRS staat voor kwaliteit. Op ieder vlak van uw bedrijf: van de stallen tot de horeca en van de ruiteropleiding tot de bedrijfsvoering. Het hoeft niet chic te zijn, maar we vinden het wel belangrijk dat het schoon, netjes en comfortabel is, dat de veiligheid en het dierenwelzijn bovenaan staan, iedereen de juiste papieren heeft en wet- en regelgeving nageleefd wordt.”

Deze tekst staat op de website van de FNRS, waar ik natuurlijk op doel is het stukje; iedereen de juiste papieren heeft en wet- en regelgeving nageleefd wordt. Dit wordt vanuit de FNRS gehandhaafd?
Haike; Wij hebben drie inspecteurs die de bedrijven bezoeken, die de accommodatie checken, diploma’s van de werknemers en werkgevers, en ook het paardenwelzijn staat omschreven in het handboek. Eén keer in de 2.5 jaar word je gecontroleerd. Er moet een actuele RI&E zijn, dat is een wettelijke plicht en er moet een bestemmingsplan bij zitten. Ook de juiste vergunningen voor de activiteiten die je doet worden nagekeken, en de KVK inschrijving.
Alleen bedrijven die aan alle eisen kunnen voldoen mogen lid worden van de FNRS, om die reden is niet iedereen lid.

Werknemers moeten wel een AOV hebben en er moeten ook stallingsovereenkomsten zijn voor pensionstalling bijvoorbeeld. Alles moet schriftelijk vastgelegd worden zoals beschreven in ons kwaliteitsbeleid.

Denkt u dat de bedrijven een cao zouden naleven? Gezien er momenteel ook nog regelmatig zwartwerkers zijn in de hippische branche.
Haike; Als de cao er zou komen, wordt deze verbindend verklaard, in dat geval moet iedereen meedoen maar voordat het eventueel zover is gaat er nog een heel proces aan vooraf. De FNRS is een vereniging waarbij de meerderheid beslist. Om iedereen mee te krijgen zal met er volledig achter moeten staan, anders gaat het niet lukken. Het idee van sommige vakbonden om zoveel mogelijk medewerkers te werven als lid en het dan af te dwingen niet werken, dat is een achterhaald model.

Aan de andere kant zal het voor bedrijven steeds lastiger worden om mensen te vinden met als gevolg dat het schip op den duur de wal zal keren. Om aantrekkelijker te worden zal het noodzakelijk zijn om na te denken over pensioen, PGB en vakantiedagen. Wil je dat niet dan moet je ook niet zeuren wanneer het niet lukt om mensen te vinden en te behouden.

Bedrijven hebben nu vaak het idee dat een cao als een molensteen om hun nek komt te hangen en daar kan ik mij wel iets bij voorstellen.

In het belang van de bedrijven is een CAO niet het meest gunstig omdat er veel bedrijven zijn die niet eens het minimumloon aan salaris kunnen uitbetalen. Waardoor komt dat denkt u? Er zit toch genoeg geld in de sport?
Haike; Ik denk dat het vooral echt zo is dat mensen het niet kunnen betalen, men werkt heel hard maar er blijft weinig over. Daarbij heb je ook de stijging in prijzen van de paarden, en ook de stallen waar men regelmatig in moet investeren.
Daarbij moet je denken aan het vervangen van asbest daken, ruimere boxen met meer daglicht en paddocks om vrije beweging te faciliteren.

Wij doen als FNRS regelmatig kostprijsberekeningen bij ondernemers en komen vaak tot de conclusie dat men onder de kostprijs werkt, dat kan toch niet de bedoeling zijn.

We proberen dan met ondernemers een oplossing te zoeken waarbij communicatie een belangrijke rol zal spelen. Ook nemen we ondernemers mee naar andere ondernemers om ze van elkaar te laten leren. Daarnaast zijn regelmatige bijscholingen van belang om anders naar onderwerpen te kijken en je aan te blijven passen aan de eisen van deze tijd.

Maar er zijn ook heel veel bedrijven die wel enorm succesvol zijn. Waardoor komt dat dan?
Haike; Deze bedrijven zijn succesvol omdat ze een duidelijk plan hebben en dat ook consequent uitvoeren met goed opgeleide en gemotiveerde medewerkers.
Het ouderwetse denken dat personeel er is om afgebekt te worden, en hard werken voor weinig, is niet meer van deze tijd en ik geloof daar niet in.
Ik werk met veel mondige mensen, die eigen meningen hebben en dat vind ik juist leuk, ik zie mezelf liever als coach in plaats van directeur. Iedereen moet zich thuis voelen in een organisatie en zich volledig kunnen ontplooien om succesvol te zijn, daar ben ik van overtuigd.

Denkt u dat er meer baat is bij twee verschillende cao’s voor de verschillen in de bedrijven binnen de hippische branche?
Haike; Niet twee aparte cao’s, maar wel andere functieomschrijvingen. De basis zou hetzelfde moeten zijn, met loon, toekomstperspectief, inclusief een pensioen. En het zou niet uit moeten maken wat voor stal het is. Er is geen toegevoegde waarde voor twee soorten, maar wel dat de verloning voor sportstallen bijvoorbeeld anders kan.

We kijken met POS ook naar 112.000 mensen in totaal, wat kan ik leren van de zwembaden, en bijvoorbeeld de golfaccomodaties. Het zou zinvol zijn om verschillende cao’s in andere sectoren te gaan analyseren, om zo tot basis te komen voor een hippische cao of iets wat daarop lijkt.

Wat is uw huidige visie voor de toekomst van de paardensport met betrekking tot personeel? En hoe de FNRS deze kan verbeteren en ondersteunen?

Haike; Ik zie een belangrijke rol voor de hippische opleidingen. Indien mogelijk een selectie aan de poort, je krijgt dan namelijk mensen die uit het juiste hout zijn gesneden en gemotiveerd zijn.

Verder geloof ik sterk in het ontwikkelen van soft skills, zowel bij ondernemers als bij het team. Op 16 september gaat de hippische ondernemersdag ook over dit onderwerp, hoe creëer je een winning team?
Ook zullen we niet aan ontkomen om de sector in alle facetten aantrekkelijker te maken, ook in financiële zin. Het gevolg zal wel zijn dat paardrijden duurder zal worden, het komt immers uit de lengte of de breedte.

CAO Paardensport