Was het een rhesusveulen?

Fjordencentrum Westerwolde

In 2020 overkwam Fjordencentrum Westerwolde een drama dat geen paardenmens ooit zou willen meemaken. Een gezond veulen werd geboren maar stierf al na een paar dagen.  Diagnose achteraf:  het was mogelijk een rhesusveulen geweest.

Deel 1:  Was het een rhesusveulen?

Een gezond veulen wordt geboren tijdens een bevalling, die verloopt volgens het boekje. We zijn erbij en genieten van ieder moment. Vooral het moment dat het veulen eindelijk staat op haar lange, slungelige benen en de uiers van de merrie heeft gevonden. Gulzig slurpt ze de eerste slokken biest naar binnen. Wat waren we blij en opgelucht. En wat is het bizar om achteraf te constateren, dat die lekker warme biest puur vergif voor het veulen was, en een paar dagen later leidde tot haar dood...

Vreemde ontlasting
Wij bleven natuurlijk nog een tijd in de buurt en wachtten af tot de nageboorte van de moeder eraf was. En tot de eerste pek van het veulen afkwam. Dit is de eerste ontlasting van het veulen. Vaak is het git zwart en erg hard en heeft een veulen er wel even moeite mee. Vooral ons veulen want ze stond echt moeilijk te persen en toen we een paar uur later rode urine zagen, dachten we dat door het harde persen waarschijnlijk haar anus een beetje was gescheurd. We hielden het goed in de gaten maar het werd erger. We waren inmiddels anderhalve dag verder; niet alleen de urine bleef rood maar ook een vreemde roodachtige sliertige poep liet onze alarmbellen rinkelen. Het was alsof een stukje darm op de grond lag.


Veearts S.O.S.
De spoeddienst-veearts werd gebeld en deze reed even later het erf op. Hij nam de temperatuur van het veulen op, en checkte het veulen grondig. Temperatuur, hartslag, kleur van de slijmvliezen, levendigheid van het veulen, alles leek normaal. Hij gaf haar een extra vitamine-stoot en prednison (dit remt ontstekingen en overgevoeligheidsreacties). Wellicht had ze een ontsteking van de darmen of iets met de nieren. Hij zei dat we de volgende dag maar weer even moesten bellen of na de paasdagen, naar onze eigen veearts. Hij kon verder niet veel, het zou toch tweedelijns zorg zijn.


Wisselende momenten
De komende dagen was het was echter lastig om te zien of het nu beter of slechter ging, omdat het veulen het ene moment rond dartelde en geen enkele uitstraling van een ziek veulen had, maar het volgende moment bloed stond te plassen… Door de prednison voelen patiënten zich vaak ineens stukken beter en dit kan misleidend zijn. Een dag later zagen we dat het oogwit plotseling geel werd en de slijmvliezen van haar mondje ook.

Internet-kennis?
We doken het Internet in en zoeken, zoeken en zoeken. Al gauw kwam mijn dochter uit bij het vermoeden dat het wellicht en rhesusveulen* was. Het ziektebeeld klopte gedeeltelijk alhoewel de meeste rhesusveulens vaak al binnen 48 uur dood zijn. Die waren we inmiddels ruimschoots voorbij.

We belden wederom de veearts maar hij zei dat dit alleen vast te stellen was middels een bloedonderzoek. Dit zou echter sowieso een paar dagen duren.
We moesten dan maar overgaan op kunstmelk of het veulen naar een kliniek brengen voor een bloedtransfusie. Gemakkelijk gezegd maar moeilijk gedaan, want op de tweede paasdag ‘s avonds laat, belden we stad en land af voor veulenmelk maar het wilde ons niet lukken om eraan te komen. Ook naar een kliniek brengen was onmogelijk.

Tweede of derde veulen
Dit veulen was het derde veulen van onze merrie.
Als onze merrie daadwerkelijk een rhesusmerrie was/is, dan was dit vreemd. Bij het eerste veulen gaat het over het algemeen goed. De problemen dienen zich pas aan bij het tweede veulen. Hierdoor denkt een merriehouder ook nooit meteen aan dit ziektebeeld en is de uiteindelijke diagnose vaak te laat om het veulen te redden.
Los daarvan waren er meer aspecten die niet helemaal klopte bij het ziektebeeld.

Rust zacht lief veulentje
Ons veulen heeft het niet gered. Op de vierde dag ging het redelijk en op de vijfde dag galoppeerde ze door de bak en alles leek goed te gaan. We hingen de vlag uit want we hadden inmiddels begrepen dat áls het een rhesus-probleem was, dat dan alleen de eerste drie (biest-)dagen kritiek waren en een rhesusveulen hierna kan opgroeien tot een gezond paard.

Op dag zes liep ze echter vroeg in de ochtend leunend tegen haar moeder aan. Ze toonde zich ineens als een ziek en heel zwak. We belden de veearts en deze zou spoedig komen. Maar een half uur later lag ze al op de grond en was zo verzwakt dat ze niet meer kon opstaan.
Ze stierf een paar minuten later.

Wordt vervolgd

Opmerkingen:

1. Dit verslag (serie van meerdere blog) is zo waarheidsgetrouw mogelijk geschreven. Echter, enkele details zijn weggelaten om to-the-point te blijven.

2. Deze serie over rhesusveulens en rhesusmerries is geschreven door een paardenliefhebber en hobbyfokker. Wij pretenderen geen veeartsen te zijn of exact de juiste medische kennis over te dragen. Wij adviseren iedereen om ONMIDDELLIJK contact op te nemen met de veearts indien er een vermoeden is van een rhesusveulen.

3. * neonatale icterus (NI)
Neonatale isoerythrolyse, ook bekend als hemolytische icterus of hemolytische anemie, is een ziekte die het vaakst wordt aangetroffen bij kittens en veulens, maar wordt ook gemeld bij puppy's. Het komt voor wanneer de moeder antistoffen heeft tegen de bloedgroep van de pasgeborene.